İSO Türkiye İmalat PMI haziranda 46,7’ye geriledi

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Haziran 2025 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, mayıs ayında 47,2 olan manşet PMI haziranda 46,7’ye gerileyerek son sekiz ayın en düşük değerini aldı. Sektörün faaliyet koşulları Nisan 2024’ten itibaren kesintisiz bozulma eğilimi gösterdi.

Talepteki zayıflık, yeni siparişlerin haziran ayında da azalmasına neden oldu ve böylece mevcut düşüş trendi ikinci yılını tamamladı. Benzer şekilde yeni ihracat siparişleri de daralma sergiledi. Her iki endekste de yavaşlama son üç ayın en belirgin düzeyinde gerçekleşti. Yeni siparişlerdeki düşük seyir, haziranda imalatçıların üretim hacmini geçen yılın ekim ayından bu yana yüksek oranda azaltmalarına neden oldu.

Buna bağlı olarak istihdam ve satın alma faaliyetlerinde gerileme hız kazandı. İstihdamdaki düşüş son dokuz ayın en yüksek oranında gerçekleşirken, satın alma faaliyetleri Eylül 2024'ten bu yana en sert yavaşlamayı gösterdi. Haziran ayında girdi stokları azalırken, diğer yandan satışlardaki gerilemeye bağlı olarak nihai ürün stokları son üç ayda ilk kez arttı. Girdi maliyetleri enflasyonu haziran ayında hafif yükseldi. Girdi fiyatlarında görülen belirgin artışta, liradaki değer kaybı ve İran’daki gelişmelerin enflasyonist etkileri rol oynadı. Buna karşılık, nihai ürün fiyatlarındaki artış yavaşlayarak yılın başından beri en düşük oranda gerçekleşti. Bazı firmalar girdi maliyetlerindeki yükselişe bağlı olarak satış fiyatlarını yükseltse de talepteki zayıflık fiyat belirleme gücünü sınırladı. Tedarikçilerin teslimat süreleri son dört aydır ilk kez arttı. Anket katılımcıları, teslimat gecikmelerinin genellikle ham madde yetersizliklerinden kaynaklandığını bildirdi.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi:

“Türk imalatçıları, giderek zorlaşan talep koşulları nedeniyle haziran ayında da baskı altında kalmaya devam etti. Bu nedenle firmaların faaliyetlerini sınırlama yoluna gittiği ve üretimin geçen yılın ekim ayından bu yana en yüksek oranda daraldığı görüldü. Buna rağmen firmalarda mamul ürün stok fazlası söz konusu oldu ve bu stoklar son üç aydır ilk kez artış gösterdi. Böylece yılın ilk yarısı zor bir ortamda tamamlanırken, 2025’in ikinci yarısında koşulların iyileşeceği ümit ediliyor.”

Sektörel PMI’a göre haziranda 10 sektörün tamamında üretim azaldı

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Haziran 2025 raporuna göre, son dokuz ayda ilk kez olmak üzere anket kapsamında takip edilen 10 sektörün tamamında üretim hacmi azaldı. Giyim ve deri ürünleri ile metalik olmayan mineral ürünler sektörlerinde üretim yeniden düşüşe geçti.

Yeni siparişler tarafında ise hafif daha olumlu bir tablo ortaya çıktı. Makine ve metal ürünleri, diğer sektörlerde görülen eğilimin dışına çıkarak yeni siparişlerde çok sınırlı bir artış kaydetti. Yeni iş hacmi anket kapsamında izlenen 10 sektörden sadece birinde artarken, yeni ihracat siparişlerinin iyileştiği sektör sayısı ise dört oldu. En keskin artış ise son bir yılın en yüksek büyüme hızına ulaşan makine ve metal ürünleri sektöründe görüldü.

Haziran ayında takip edilen 10 sektörün yalnızca ikisi istihdam artışı sağladı. Bu sektörler, ana metal sanayi ile elektrikli ve elektronik ürünler oldu. Diğer taraftan, makine ve metal ürünlerinde personel sayısı Mayıs 2020’den bu yana en yüksek oranda geriledi. Makine ve metal ürünleri aynı zamanda girdi fiyatlarında da en keskin artışın ölçüldüğü sektör oldu. Bu sektörde fiyat artışı son 15 ayın en yüksek hızına ulaştı. Girdi maliyetlerinde artışlar genel  olarak belirgin gerçekleşti, ancak en düşük artış giyim ve deri ürünlerinde kaydedildi.

Tekstil ürünleri haricinde tüm sektörler ürün fiyatlarını yükseltti. Bununla birlikte, çoğu sektörde enflasyon mayıs ayına kıyasla geriledi. En hızlı artış ana metallerde gerçekleşti. Tedarikçilerin teslimat süreleri mayısta 10 sektörden yedisinde kısalırken, haziranda bu sayının ikiye düşmesi, tedarik zincirlerinde de aksaklıklar yaşandığı yönünde sinyal verdi.